Τον
πλανήτη Χ, έναν αόρατο γίγαντα που κρύβεται πίσω από τον Ποσειδώνα,
προσπαθούν να εντοπίσουν οι αστρονόμοι, προκειμένου να εξηγήσουν την
περίεργη συμπεριφορά ορισμένων ουρανίων σωμάτων.
Οι αστρονόμοι υποθέτουν ότι ένας κρυμμένος πλανήτη (πρώτο πλάνο) μπορεί να παραμονεύει στις ανεξερεύνητες εσχατιές του ηλιακού συστήματος, αφήνοντας ενδείξεις για την ύπαρξή του μόνο στις τροχιές των πλανητών νάνων ή σε κομμάτια πάγου στα άκρα της Ζώνης του Κάιπερ. Πηγή: Supplied
ΜΕ ΚΕΝΤΡΟ τον Ήλιο, το ηλιακό σύστημα χωρίζεται σε τέσσερις περιοχές: σ’ αυτή των Εσωτερικών ή Γήινων Πλανητών, με τέσσερις πλανήτες που έχουν στέρεα επιφάνεια και σύσταση παρόμοια με αυτή της Γης (Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης), στη Ζώνη των Αστεροειδών, στους Εξωτερικούς Πλανήτες ή Γίγαντες Αερίων (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας), και στην εξωτερική περιοχή του συστήματος, που περιλαμβάνει τον Πλούτωνα, τη Ζώνη του Κάιπερ (απ’ όπου έρχονται οι μικροί κομήτες) και το Νέφος του Όορτ (απ’ όπου έρχονται οι κομήτες με μεγάλες περιόδους, όπως αυτός του Χάλεϋ).
Οι πλανήτες είναι γνωστοί από την αρχαιότητα, πλην του Ουρανού, (ανακαλύφθηκε το 1781), του Ποσειδώνα (ανακαλύφθηκε το 1846) και του Πλούτωνα (ανακαλύφθηκε το 1930).
Όμως, πέρα από τον Ποσειδώνα, το ηλιακό σύστημα μοιάζει με τα βάθη των ωκεανών: σκοτεινό, απομακρυσμένο και σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο.
Το 2003 ανακαλύφθηκε η Σέντνα, ένα περίεργο ουράνιο σώμα ανάμεσα στο Νέφος του Όορτ και στη ζώνη του Κάιπερ. Οι αστρονόμοι δεν ήξεραν τι να κάνουν μαζί του και ενώ αρχικά προτάθηκε ως ο δέκατος πλανήτης του ηλιακού συστήματος (ύστερα από την υποβάθμιση του Πλούτωνα σε πλανήτη-νάνο το 2006), τελικά η Σέντνα θεωρήθηκε κι αυτή πλανήτης-νάνος, καθώς έχει διάμετρο περίπου 1.000 χιλιόμετρα. Συγκριτικά ο Πλούτωνας έχει διάμετρο 2.320 χιλιόμετρα.
Όμως από το 1848, δύο μόλις χρόνια από την ανακάλυψη του Ποσειδώνα, οι αστρονόμοι μιλούσαν για την ύπαρξη ενός πλανήτη που κρύβεται πίσω από τον Ποσειδώνα. Ο υποθετικός αυτός πλανήτης ονομάστηκε “πλανήτης Χ” και το 1851 κάποιος αστρονόμος ισχυρίστηκε ότι τον είχε εντοπίσει, για να αποδειχθεί στη συνέχεια ότι έκανε λάθος. Παρόμοιο ισχυρισμό πρόβαλλε και ο Αμερικανός αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ, που θα συνεχίσει το κυνήγι του άγνωστου πλανήτη έως το θάνατό του το 1916.
Με την έναρξη της διαστημικής εποχής, ο Voyager 2 πήρε εντολή το 1992 να ερευνήσει το χώρο πέρα από τον Ποσειδώνα, χωρίς αποτέλεσμα. Και καθώς τα υπάρχοντα τεχνολογικά βοηθήματα δεν επαρκούν, οι αστρονόμοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο μακρινό 2023, όταν θα είναι έτοιμο το Large Synoptic Survey Telescope που ξεκίνησε να κατασκευάζεται φέτος τον Αύγουστο.
Γιατί όμως τέτοια επιμονή με τον πλανήτη Χ;
Ο χαμένος κόσμος
Ο λόγος είναι ότι μόνο με την ύπαρξη ενός άλλου πλανήτη μπορούν να αιτιολογηθούν οι διαταραχές που εμφανίζονται στις τροχιές των γνωστών πλανητών. Και δεν μιλάμε για κάποιον νάνο, αλλά για πλανήτη γίγαντα. Γιατί όμως δεν μπορεί να βρεθεί;
photo
Μόνο η παρουσία ενός πλανήτη γίγαντα μπορεί να εξηγήσει την ύπαρξη των πλανητών νάνων Σέντνα και 2012 VP113 στις εσχατιές του ηλιακού συστήματος. Πηγή: Supplied
Εδώ αιτία είναι η απόσταση. Για τον γήινο παρατηρητή, ακόμη και τα φωτεινότερα αντικείμενα, όπως ο Πλούτωνας, είναι 4.000 φορές πιο αμυδρά, όπως αυτό που το ανθρώπινο μάτι μπορεί να δει. Επομένως, ένας σκοτεινός γίγαντας που παραμονεύει πίσω από τον Ποσειδώνα είναι αδύνατο να γίνει αντιληπτός. Ακόμη και τα πιο ισχυρά τηλεσκόπια θα δυσκολευτούν να συλλάβουν μια αχτίδα φωτός πάνω του. Οι μόνες ενδείξεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταγράψουν είναι έμμεσες: οι διαταραχές στις τροχιές των πλανητών νάνων ή τα κομμάτια πάγου στα εξωτερικά άκρα της ζώνης του Κάιπερ.
Τον Μάρτιο του 2014, οι αστρονόμοι Τσαντ Τρουχίγιο (Chad Trujillo) και Σκοτ Σέπαρντ (Scott Sheppard) ανακοίνωσαν την ανακάλυψη ενός ακόμη πλανήτη νάνου. Πρόκειται για τον 2012 VP113, ο οποίος βρίσκεται ακριβώς έξω από την ζώνη Κάιπερ – το παγωμένο πεδίο συντριμμιών πέρα από τον Ποσειδώνα.
photo
Δώδεκα κομμάτια πάγου
Οι τεράστιες αυτές αποστάσεις του 2012 VP113 και της Σέντνα δείχνουν ότι τους τράβηξε εκεί κάποιο ογκώδες ουράνιο σώμα, λέει ο Σέπαρντ. Αυτά τα ουράνια σώματα δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται εκεί με άλλο τρόπο.
Η ανακάλυψη του 2012 VP113 επιβεβαίωσε ότι η Σέντνα δεν ήταν μια μεμονωμένη επιτυχία, αλλά ίσως η πρώτη ενός μεγάλου πληθυσμού από παγωμένα σώματα που ξεχωρίζουν από τα άλλα στις παρυφές του ηλιακού συστήματος. Ο Τρουχίγιο και ο Σέπαρντ συνέχισαν να ψάχνουν στη Ζώνη του Κάιπερ και το μυστήριο βάθυνε.
Παρατήρησαν ότι πέραν των 150 αστρονομικών μονάδων (150 φορές η απόσταση της Γης από τον Ήλιο), υπάρχουν 10 ακόμη παγωμένα ουράνια σώματα, τα οποία, μαζί με τη Σέντνα και τον 2012 VP113, ακολουθούν τροχιές που δεν μπορούν να εξηγηθούν με τα υπάρχοντα στοιχεία.
«Η μόνη εξήγηση», λέει ο Σέπαρντ, «είναι η παρουσία ενός αόρατου πλανήτη, του πλανήτη Χ, ο οποίος κρατάει τις τροχιές όλων αυτών των σωμάτων στις θέσεις τους».
Το κυνήγι προβλέπεται δύσκολο και γλιστερό, καθώς το μονοπάτι που οδηγεί στον αόρατο γίγαντα είναι στρωμένο με δώδεκα κομμάτια πάγου.
youmagazine.gr
Οι αστρονόμοι υποθέτουν ότι ένας κρυμμένος πλανήτη (πρώτο πλάνο) μπορεί να παραμονεύει στις ανεξερεύνητες εσχατιές του ηλιακού συστήματος, αφήνοντας ενδείξεις για την ύπαρξή του μόνο στις τροχιές των πλανητών νάνων ή σε κομμάτια πάγου στα άκρα της Ζώνης του Κάιπερ. Πηγή: Supplied
ΜΕ ΚΕΝΤΡΟ τον Ήλιο, το ηλιακό σύστημα χωρίζεται σε τέσσερις περιοχές: σ’ αυτή των Εσωτερικών ή Γήινων Πλανητών, με τέσσερις πλανήτες που έχουν στέρεα επιφάνεια και σύσταση παρόμοια με αυτή της Γης (Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης), στη Ζώνη των Αστεροειδών, στους Εξωτερικούς Πλανήτες ή Γίγαντες Αερίων (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας), και στην εξωτερική περιοχή του συστήματος, που περιλαμβάνει τον Πλούτωνα, τη Ζώνη του Κάιπερ (απ’ όπου έρχονται οι μικροί κομήτες) και το Νέφος του Όορτ (απ’ όπου έρχονται οι κομήτες με μεγάλες περιόδους, όπως αυτός του Χάλεϋ).
Οι πλανήτες είναι γνωστοί από την αρχαιότητα, πλην του Ουρανού, (ανακαλύφθηκε το 1781), του Ποσειδώνα (ανακαλύφθηκε το 1846) και του Πλούτωνα (ανακαλύφθηκε το 1930).
Όμως, πέρα από τον Ποσειδώνα, το ηλιακό σύστημα μοιάζει με τα βάθη των ωκεανών: σκοτεινό, απομακρυσμένο και σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο.
Το 2003 ανακαλύφθηκε η Σέντνα, ένα περίεργο ουράνιο σώμα ανάμεσα στο Νέφος του Όορτ και στη ζώνη του Κάιπερ. Οι αστρονόμοι δεν ήξεραν τι να κάνουν μαζί του και ενώ αρχικά προτάθηκε ως ο δέκατος πλανήτης του ηλιακού συστήματος (ύστερα από την υποβάθμιση του Πλούτωνα σε πλανήτη-νάνο το 2006), τελικά η Σέντνα θεωρήθηκε κι αυτή πλανήτης-νάνος, καθώς έχει διάμετρο περίπου 1.000 χιλιόμετρα. Συγκριτικά ο Πλούτωνας έχει διάμετρο 2.320 χιλιόμετρα.
Όμως από το 1848, δύο μόλις χρόνια από την ανακάλυψη του Ποσειδώνα, οι αστρονόμοι μιλούσαν για την ύπαρξη ενός πλανήτη που κρύβεται πίσω από τον Ποσειδώνα. Ο υποθετικός αυτός πλανήτης ονομάστηκε “πλανήτης Χ” και το 1851 κάποιος αστρονόμος ισχυρίστηκε ότι τον είχε εντοπίσει, για να αποδειχθεί στη συνέχεια ότι έκανε λάθος. Παρόμοιο ισχυρισμό πρόβαλλε και ο Αμερικανός αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ, που θα συνεχίσει το κυνήγι του άγνωστου πλανήτη έως το θάνατό του το 1916.
Με την έναρξη της διαστημικής εποχής, ο Voyager 2 πήρε εντολή το 1992 να ερευνήσει το χώρο πέρα από τον Ποσειδώνα, χωρίς αποτέλεσμα. Και καθώς τα υπάρχοντα τεχνολογικά βοηθήματα δεν επαρκούν, οι αστρονόμοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο μακρινό 2023, όταν θα είναι έτοιμο το Large Synoptic Survey Telescope που ξεκίνησε να κατασκευάζεται φέτος τον Αύγουστο.
Γιατί όμως τέτοια επιμονή με τον πλανήτη Χ;
Ο χαμένος κόσμος
Ο λόγος είναι ότι μόνο με την ύπαρξη ενός άλλου πλανήτη μπορούν να αιτιολογηθούν οι διαταραχές που εμφανίζονται στις τροχιές των γνωστών πλανητών. Και δεν μιλάμε για κάποιον νάνο, αλλά για πλανήτη γίγαντα. Γιατί όμως δεν μπορεί να βρεθεί;
photo
Μόνο η παρουσία ενός πλανήτη γίγαντα μπορεί να εξηγήσει την ύπαρξη των πλανητών νάνων Σέντνα και 2012 VP113 στις εσχατιές του ηλιακού συστήματος. Πηγή: Supplied
Εδώ αιτία είναι η απόσταση. Για τον γήινο παρατηρητή, ακόμη και τα φωτεινότερα αντικείμενα, όπως ο Πλούτωνας, είναι 4.000 φορές πιο αμυδρά, όπως αυτό που το ανθρώπινο μάτι μπορεί να δει. Επομένως, ένας σκοτεινός γίγαντας που παραμονεύει πίσω από τον Ποσειδώνα είναι αδύνατο να γίνει αντιληπτός. Ακόμη και τα πιο ισχυρά τηλεσκόπια θα δυσκολευτούν να συλλάβουν μια αχτίδα φωτός πάνω του. Οι μόνες ενδείξεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταγράψουν είναι έμμεσες: οι διαταραχές στις τροχιές των πλανητών νάνων ή τα κομμάτια πάγου στα εξωτερικά άκρα της ζώνης του Κάιπερ.
Τον Μάρτιο του 2014, οι αστρονόμοι Τσαντ Τρουχίγιο (Chad Trujillo) και Σκοτ Σέπαρντ (Scott Sheppard) ανακοίνωσαν την ανακάλυψη ενός ακόμη πλανήτη νάνου. Πρόκειται για τον 2012 VP113, ο οποίος βρίσκεται ακριβώς έξω από την ζώνη Κάιπερ – το παγωμένο πεδίο συντριμμιών πέρα από τον Ποσειδώνα.
photo
Οι τροχιές των πλανητών Σέντνα και 2012 VP113 πολύ μακριά από τις τροχιές
των γνωστών πλανητών και τη Ζώνη Κάιπερ, υποδεικνύουν ότι κάτι τους τράβηξε
προς τα εκεί. Πηγή: Supplied
Ο 2012
VP113 έχει διάμετρο περίπου 450 χιλιόμετρα και κινείται γύρω από τον
Ήλιο σε μια πολύ επιμήκη τροχιά, μακριά από τους γνωστούς πλανήτες. Η
τροχιά του είναι το ίδιο περίεργη με αυτή της Σέντνα, η οποία απέχει από
τον Ήλιο 13 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.των γνωστών πλανητών και τη Ζώνη Κάιπερ, υποδεικνύουν ότι κάτι τους τράβηξε
προς τα εκεί. Πηγή: Supplied
Δώδεκα κομμάτια πάγου
Οι τεράστιες αυτές αποστάσεις του 2012 VP113 και της Σέντνα δείχνουν ότι τους τράβηξε εκεί κάποιο ογκώδες ουράνιο σώμα, λέει ο Σέπαρντ. Αυτά τα ουράνια σώματα δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται εκεί με άλλο τρόπο.
Η ανακάλυψη του 2012 VP113 επιβεβαίωσε ότι η Σέντνα δεν ήταν μια μεμονωμένη επιτυχία, αλλά ίσως η πρώτη ενός μεγάλου πληθυσμού από παγωμένα σώματα που ξεχωρίζουν από τα άλλα στις παρυφές του ηλιακού συστήματος. Ο Τρουχίγιο και ο Σέπαρντ συνέχισαν να ψάχνουν στη Ζώνη του Κάιπερ και το μυστήριο βάθυνε.
Παρατήρησαν ότι πέραν των 150 αστρονομικών μονάδων (150 φορές η απόσταση της Γης από τον Ήλιο), υπάρχουν 10 ακόμη παγωμένα ουράνια σώματα, τα οποία, μαζί με τη Σέντνα και τον 2012 VP113, ακολουθούν τροχιές που δεν μπορούν να εξηγηθούν με τα υπάρχοντα στοιχεία.
«Η μόνη εξήγηση», λέει ο Σέπαρντ, «είναι η παρουσία ενός αόρατου πλανήτη, του πλανήτη Χ, ο οποίος κρατάει τις τροχιές όλων αυτών των σωμάτων στις θέσεις τους».
Το κυνήγι προβλέπεται δύσκολο και γλιστερό, καθώς το μονοπάτι που οδηγεί στον αόρατο γίγαντα είναι στρωμένο με δώδεκα κομμάτια πάγου.
youmagazine.gr
